DENGE VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

''Denge'', hepimizin bildiği gibi, herhangi bir şey üzerinde farklı yönlerde uygulanan kuvvetlerin neden olduğu bir durum. Bu, sizlerin de fark edeceği gibi, oldukça geniş bir kavram. Başta fizik olmak üzere, pek çok konuda, pek çok alanda denge kavramından bahsedilebilir. Fakat bugün benim anlatmak istediğim şey, denge kavramıyla, ekonomi arasındaki ilişki. Örneklerle açıkladıkça, bu ilişkinin doğasının, bana ilginç geldiği gibi, sizlere de ilginç geleceğine eminin. Okumaya devam edelim.

ASİMETRİK BİLGİ

Tuğberk Çiloğlu

Bir ülkenin finans sisteminin, para ve sermaye piyasalarının gelişmişliği, etkinliği ne kadar yüksekse, o ülkenin sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişme olasılığı da o kadar yüksek olur. Hepimizin bildiği gibi, finansal piyasaların en önemli görevi, tasarruf fazlası olan ekonomik birimlerden; tasarruf açığı olan ekonomik birimlere fon transferini etkin bir şekilde gerçekleştirebilmektir. Bu transfer, ne kadar etkin, hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleşirse, yatırımlar da o kadar hızlı ve etkin bir şekilde gelişir ve ülkenin büyümesine katkı sağlar. Fakat ne yazık ki, finansal piyasaların etkin işlemesine engel olan pek çok faktör var. Bu faktörlerden belki de en önemlisi; asimetrik bilgi. Asimetrik bilgi neymiş, neyle ilgiliymiş, gelin hep beraber görelim.

ELMAS MODELİ

Tuğberk Çiloğlu

''Rekabet Üstünlüğü'', belki de ülkelerin kaderinde rol oynayan en önemli faktörlerden biri. Bir ülkenin, rekabet üstünlüğüne sahip olup olmaması, inanın hepimizin sandığından çok daha fazla bugünü ve geleceği şekillendiriyor. Neden mi? Aslında bu gerçeğin farkına varmak çok kolay. Bugün onlarsız yapamadığımız, yanımıza almayı unuttuğumuzda kendimizi dünyadan kopuk hissettiğimiz elektronik aletleri bir düşünelim: Akıllı telefonlar, tabletler, laptop vb. Ya da kendimize şöyle bir soru sorabiliriz: Hastalandığımız zaman kullandığımız ilaçları kim üretiyor? Ya da bugün bilgisayarlarımızda kullandığımız işletim sistemlerini geliştirenler, üretenler kim? Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Benim size sormak istediğim şey şu: Neden bazı gelişmiş  ülkeler ( ABD, İngiltere, Japonya, Güney Kore, Almanya vb.) bu üstün nitelikli ürünleri üretmekte daha yetenekli? Onları bu konuda ve daha pek çok konuda dünyanın geri kalanından daha ileri yapan şey ne? İşte, Harvard Üniversitesi'nden Profesör Michael Porter da bu soruyu sormuş ve bazı cevaplar bulmuş. Gelin, hep beraber inceleyelim.

DÖVİZ KURU DEĞİŞİMİ

Tuğberk Çiloğlu

Kuşkusuz, döviz kurları ekonomi dünyasında en çok yer kaplayan konulardan biridir. Bu durumun anlaşılabilir pek çok nedeni vardır. Basit bir örnek vermek gerekirse, tüketiciler gelirlerinin bir kısmını tasarruf ederler ve tasarruflarını değerlendirebilecekleri bir yatırım enstrümanı ararlar. Böyle bir durumda, akla ilk gelen seçeneklerden biri dövizdir. Yada, imalatçı bir şirket, ürünlerinin büyük bir kısmını ihraç etmekteyse, akıllarına ilk gelen soru, döviz kurunun ileride ne olacağıdır. Dövizle borçlanan kişiler ya da kurumlar için de aynısı geçerlidir. Bu yazıdaki amacım, bu kadar önemli olan döviz kurlarının değerindeki değişimi açıklayan teorilerden bazılarını basitçe sizlere açıklamak. Gelin, hep beraber öğrenelim.

MUTLAK DOĞRULAR VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Modern ekonomi biliminin kuruluş tarihi, Adam Smith'in 1776'da yayımladığı ''Ulusların Zenginliği'' kitabına kadar dayanır. Kuruluşundan bugüne kadar ekonomistler, pek çok model ve teori geliştirdiler, halen de geliştiriyorlar. Bu modellerin ve teorilerin en önemli ortak noktası, birbirleriyle çelişiyor olmaları. Bir teorinin siyah dediğine başka bir teori beyaz derken, bir başkası gri diyor. Fakat benim bugün anlatmak istediğim nokta, ekonominin teori kısmı değil, pratik kısmı. Haydi başlayalım.