FAİZ VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomide kaç farklı fiyat var? Sayabilirmiyiz? Elma fiyatı, araba fiyatı, hisse senedi fiyatı, ev fiyatı, mobilya fiyatı...Teker teker saysak bile hepsini saymak uzun yıllar alabilir. Fakat size desem ki, ekonomideki bunca farklı fiyatın yükselişini, düşüşünü, seviyesini belirleyen tek bir fiyat var. Üstelik bu fiyat tüm bunlara etki etmekle kalmıyor, ekonominin toplam üretim düzeyini de tek başına yönlendirebiliyor. Merak ettiniz mi? Bu fiyat; paranın fiyatı. Yani, faiz oranı.

Aklınıza gelen ilk soru ''Neden'' olmalı. Çünkü ekonomideki ortak değişim aracı para. Ortak değişim aracı para olduğu için en önemli fiyat da ortak değişim aracının fiyatı oluyor. İkinci soru ise ''Nasıl'' olmalı. Yani, nasıl oluyor da faiz oranları ekonomideki çoğu değişkeni böylesine etkileyebiliyor? Örneklerle açıklayalım.

CO2 EMİSYONU ÜZERİNE STRATEJİK BİR YAKLAŞIM

MEHMET TEKÇE

Simon Kuznets 1955 yılında yapmış olduğu çalışmada gelir düzeyi ile gelir dağılımı arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmış ve adı literatüre Kuznets Eğrisi olarak geçmiştir. Bu ilişkiyi kısaca şöyle açıklanabilir: Gelir düzeyi arttıkça önce gelir eşitsizliği artar. Belirli bir gelir düzeyine ulaşıldıktan sonra gelir düzeyi artmaya devam ettikçe gelir eşitsizliği azalma yönünde gerçekleşir. Aralarındaki bu ilişki ters U(çan eğrisi) şeklindedir. 1990’lı yıllarda çevresel sorunların oluşmasıyla beraber gelir düzeyi ile çevre kirliliği arasında da Kuznets Eğrisi’ndeki gibi aynı ilişki görülmüş ve Panayotou(1993) bu ilişkiye Çevresel Kuznets Eğrisi(ÇKE) adını vermiştir.

Aslında gelir düzeyi ile CO2 emisyonu her ülkede aynı şekilde gelişme göstermez. Örneğin Türkiye için yapılan çalışmalarda ÇKE, N şeklinde çıkmıştır. CO2 emisyonunun temelinde fosil yakıtların kullanımı olduğu için üretim-tüketim fosil yakıtların kullanımına ne kadar bağımlı ise ekonomik büyüme ile CO2 arasındaki korelasyon (ilişki) aynı yönlü ve o denli yüksektir. Yazının geri kalan kısmında Çevresel Kuznets Eğrisini farklı bir boyuttan ele alıp incelemeye çalıştım.

Az öncede belirttiğim üzere ÇKE ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Peki bu bizim için ne ifade etmeli, veya buradan ne tip çıkarsamalar yapılabilir? Şimdi analiz zamanı!

İKTİSADİ HAYAT VE İKTİSAT FELSEFESİ

Uğur Yavuz

     Bireyler ve toplumlar hayatlarını sürdürebilmek için ihtiyaçlarını karşılamak zorundadırlar. Söz konusu ihtiyaçların yalnız karşılanması pek mümkün olmamakta,  bireylerin ve toplumların iktisadi faaliyette bulunmaları gerekmektedir. Ancak iktisadi faaliyetler gerçekleşirken bir takım ahlaki sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle iktisat üç ana konuda ahlak felsefesinin ilgi alanına girmektedir.

Ekonomik Veri Siteler

                                                                                                       MEHMET TEKÇE

Merhaba sayın okurlarımız. Araştırma yaparken en çok ihtiyaç duyulan araçlardan biri olan verileri bulmak zor olabiliyor. Biz de bunun zorluklarını zaman zaman yaşıyoruz. Şu ana kadar elde ettiğim güvenilir ekonomik veri sitelerini sizinle paylaşmak isterim. Umarım yapacağınız araştırmalarda fayda ve kolaylık sağlar.

http://www.tuik.gov.tr/

http://www.kalkinma.gov.tr/ (gösterge ve istatistikler)

http://www.hazine.gov.tr/ (istatistikler)

http://www.theglobaleconomy.com/

http://knoema.com/

http://tr.tradingeconomics.com/

https://pwt.sas.upenn.edu/

http://cdiac.ornl.gov/

http://research.stlouisfed.org/fred-addin/ (FED’in makroekonomik verilerine daha kolay yoldan ulaşmak için FED, Excel’in uzantısını fred add olarak oluşturmuş. Bu uzantıyı kişisel bilgisayarınızdaki Excel’e eklemek için Excel programınızın sürümüne göre(Excel 2007,2010,2013 gibi) gerekli eklentiyi verdiğim siteden indirin. İndirdiğiniz eklentiyi kopyalayın ve herhangi bir Excel sayfası açın. Dosyadan Seçenekler, sonra Eklentiler, Yönet; Excel Eklentileri Git…  sekmesini tıklayın. Açılan sayfada Gözat’ı seçin ve indirdiğiniz-kopyaladığınız uzantıyı buraya yapıştırın Tamam seçeneğini tıklayıp çıkabilirsiniz. Bu işlemlerden sonra Fred’in sunmuş olduğu imkanları excelde dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz. Kullanım videosu sitede mevcuttur.)

Herkese iyi çalışmalar.

GELECEK, TEKNOLOJİ VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Cumhuriyet Gazetesi'nin Bilim Teknoloji Dergisi'nin 12 Aralık 2014 tarihli sayısında başlık konusu ''İnsanlığın Geleceğini Şekillendirecek 10 İnovasyon'' idi. Bu konu dünyanın sosyoekonomik sürecini de oldukça yakından ilgilendiriyor. Tarih boyunca ve günümüzde sosyoekonomik süreci şekillendiren temel güç daima teknoloji oldu, oluyor. Bu gerçek, tarihte hiç değişmeyen nadir gerçeklerden biri. Ne olursa olsun ekonomik, sosyal, politik ve kültürel sürecin, bunların bir araya gelmesiyle oluşan toplumsal sistemin en temel öğesi hep teknoloji oldu, olacak. Gelin, konuyu açalım.

İYİ, KÖTÜ VE DİNAMİK

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomide gerçekleşen herhangi bir olay için ''iyidir'' veya ''kötüdür'' gibi ifadeler kullanmak eksik ve yanıltıcı olabilir. Çünkü kısa vadede olumlu etkiler doğuran olumlu bir olay  uzun vadede olumsuz etkiler doğurabilir. Aynı şekilde kısa vadede olumsuz gibi görünen bir olay da  uzun vadede olumlu sonuçlar doğurabilir.  Bu durumu pek çok örnek vererek açıklamak mümkün.

RİSKİ KİM ALIYOR?

Tuğberk Çiloğlu

Finansal bir aktif hayal edin. Bu bir hisse senedi, herhangi bir para birimi ya da bir bono olabilir. Bu aktifin fiyatı o kadar astronomik seviyelere çıkmış olsun ki fiyatın ekonomik temellerle hiç bir ilgisi kalmış olmasın. Fakat, yatırımcıların çok büyük bir kısmı getiri amacıyla sürekli bu aktifi satın alıyor olsun. Herkes fiyatların daha da yükseleceği inancıyla hareket ediyor olsun. Buraya kadar hayal ettiyseniz, çok basit gibi görünen bir soru soralım. Sizce, bu aktifi satın alan yatırımcılar riski seviyorlar mı? Yoksa riskten kaçıyorlar mı? İlk bakışta sorunun cevabı riski seviyorlar gibi görünüyor. Fakat bence durum tam tersi. Neden mi? Basit bir örnekle açıklayalım.