FAİZ VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomide kaç farklı fiyat var? Sayabilirmiyiz? Elma fiyatı, araba fiyatı, hisse senedi fiyatı, ev fiyatı, mobilya fiyatı...Teker teker saysak bile hepsini saymak uzun yıllar alabilir. Fakat size desem ki, ekonomideki bunca farklı fiyatın yükselişini, düşüşünü, seviyesini belirleyen tek bir fiyat var. Üstelik bu fiyat tüm bunlara etki etmekle kalmıyor, ekonominin toplam üretim düzeyini de tek başına yönlendirebiliyor. Merak ettiniz mi? Bu fiyat; paranın fiyatı. Yani, faiz oranı.

Aklınıza gelen ilk soru ''Neden'' olmalı. Çünkü ekonomideki ortak değişim aracı para. Ortak değişim aracı para olduğu için en önemli fiyat da ortak değişim aracının fiyatı oluyor. İkinci soru ise ''Nasıl'' olmalı. Yani, nasıl oluyor da faiz oranları ekonomideki çoğu değişkeni böylesine etkileyebiliyor? Örneklerle açıklayalım.

CO2 EMİSYONU ÜZERİNE STRATEJİK BİR YAKLAŞIM

MEHMET TEKÇE

Simon Kuznets 1955 yılında yapmış olduğu çalışmada gelir düzeyi ile gelir dağılımı arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmış ve adı literatüre Kuznets Eğrisi olarak geçmiştir. Bu ilişkiyi kısaca şöyle açıklanabilir: Gelir düzeyi arttıkça önce gelir eşitsizliği artar. Belirli bir gelir düzeyine ulaşıldıktan sonra gelir düzeyi artmaya devam ettikçe gelir eşitsizliği azalma yönünde gerçekleşir. Aralarındaki bu ilişki ters U(çan eğrisi) şeklindedir. 1990’lı yıllarda çevresel sorunların oluşmasıyla beraber gelir düzeyi ile çevre kirliliği arasında da Kuznets Eğrisi’ndeki gibi aynı ilişki görülmüş ve Panayotou(1993) bu ilişkiye Çevresel Kuznets Eğrisi(ÇKE) adını vermiştir.

Aslında gelir düzeyi ile CO2 emisyonu her ülkede aynı şekilde gelişme göstermez. Örneğin Türkiye için yapılan çalışmalarda ÇKE, N şeklinde çıkmıştır. CO2 emisyonunun temelinde fosil yakıtların kullanımı olduğu için üretim-tüketim fosil yakıtların kullanımına ne kadar bağımlı ise ekonomik büyüme ile CO2 arasındaki korelasyon (ilişki) aynı yönlü ve o denli yüksektir. Yazının geri kalan kısmında Çevresel Kuznets Eğrisini farklı bir boyuttan ele alıp incelemeye çalıştım.

Az öncede belirttiğim üzere ÇKE ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Peki bu bizim için ne ifade etmeli, veya buradan ne tip çıkarsamalar yapılabilir? Şimdi analiz zamanı!

İKTİSADİ HAYAT VE İKTİSAT FELSEFESİ

Uğur Yavuz

     Bireyler ve toplumlar hayatlarını sürdürebilmek için ihtiyaçlarını karşılamak zorundadırlar. Söz konusu ihtiyaçların yalnız karşılanması pek mümkün olmamakta,  bireylerin ve toplumların iktisadi faaliyette bulunmaları gerekmektedir. Ancak iktisadi faaliyetler gerçekleşirken bir takım ahlaki sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle iktisat üç ana konuda ahlak felsefesinin ilgi alanına girmektedir.

Ekonomik Veri Siteler

                                                                                                       MEHMET TEKÇE

Merhaba sayın okurlarımız. Araştırma yaparken en çok ihtiyaç duyulan araçlardan biri olan verileri bulmak zor olabiliyor. Biz de bunun zorluklarını zaman zaman yaşıyoruz. Şu ana kadar elde ettiğim güvenilir ekonomik veri sitelerini sizinle paylaşmak isterim. Umarım yapacağınız araştırmalarda fayda ve kolaylık sağlar.

http://www.tuik.gov.tr/

http://www.kalkinma.gov.tr/ (gösterge ve istatistikler)

http://www.hazine.gov.tr/ (istatistikler)

http://www.theglobaleconomy.com/

http://knoema.com/

http://tr.tradingeconomics.com/

https://pwt.sas.upenn.edu/

http://cdiac.ornl.gov/

http://research.stlouisfed.org/fred-addin/ (FED’in makroekonomik verilerine daha kolay yoldan ulaşmak için FED, Excel’in uzantısını fred add olarak oluşturmuş. Bu uzantıyı kişisel bilgisayarınızdaki Excel’e eklemek için Excel programınızın sürümüne göre(Excel 2007,2010,2013 gibi) gerekli eklentiyi verdiğim siteden indirin. İndirdiğiniz eklentiyi kopyalayın ve herhangi bir Excel sayfası açın. Dosyadan Seçenekler, sonra Eklentiler, Yönet; Excel Eklentileri Git…  sekmesini tıklayın. Açılan sayfada Gözat’ı seçin ve indirdiğiniz-kopyaladığınız uzantıyı buraya yapıştırın Tamam seçeneğini tıklayıp çıkabilirsiniz. Bu işlemlerden sonra Fred’in sunmuş olduğu imkanları excelde dilediğiniz gibi kullanabilirsiniz. Kullanım videosu sitede mevcuttur.)

Herkese iyi çalışmalar.

GELECEK, TEKNOLOJİ VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Cumhuriyet Gazetesi'nin Bilim Teknoloji Dergisi'nin 12 Aralık 2014 tarihli sayısında başlık konusu ''İnsanlığın Geleceğini Şekillendirecek 10 İnovasyon'' idi. Bu konu dünyanın sosyoekonomik sürecini de oldukça yakından ilgilendiriyor. Tarih boyunca ve günümüzde sosyoekonomik süreci şekillendiren temel güç daima teknoloji oldu, oluyor. Bu gerçek, tarihte hiç değişmeyen nadir gerçeklerden biri. Ne olursa olsun ekonomik, sosyal, politik ve kültürel sürecin, bunların bir araya gelmesiyle oluşan toplumsal sistemin en temel öğesi hep teknoloji oldu, olacak. Gelin, konuyu açalım.

İYİ, KÖTÜ VE DİNAMİK

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomide gerçekleşen herhangi bir olay için ''iyidir'' veya ''kötüdür'' gibi ifadeler kullanmak eksik ve yanıltıcı olabilir. Çünkü kısa vadede olumlu etkiler doğuran olumlu bir olay  uzun vadede olumsuz etkiler doğurabilir. Aynı şekilde kısa vadede olumsuz gibi görünen bir olay da  uzun vadede olumlu sonuçlar doğurabilir.  Bu durumu pek çok örnek vererek açıklamak mümkün.

RİSKİ KİM ALIYOR?

Tuğberk Çiloğlu

Finansal bir aktif hayal edin. Bu bir hisse senedi, herhangi bir para birimi ya da bir bono olabilir. Bu aktifin fiyatı o kadar astronomik seviyelere çıkmış olsun ki fiyatın ekonomik temellerle hiç bir ilgisi kalmış olmasın. Fakat, yatırımcıların çok büyük bir kısmı getiri amacıyla sürekli bu aktifi satın alıyor olsun. Herkes fiyatların daha da yükseleceği inancıyla hareket ediyor olsun. Buraya kadar hayal ettiyseniz, çok basit gibi görünen bir soru soralım. Sizce, bu aktifi satın alan yatırımcılar riski seviyorlar mı? Yoksa riskten kaçıyorlar mı? İlk bakışta sorunun cevabı riski seviyorlar gibi görünüyor. Fakat bence durum tam tersi. Neden mi? Basit bir örnekle açıklayalım.

BÜTÜNSEL EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Taş Devri'nden günümüz Bilgi Çağı'na kadar insanoğlu  bütün donanım ve ilerlemesini tek bir soruya borçlu. Aslında herkesin kendisine tüm süreçlerde sorması gereken bir soru bu. Fazla uzatmayalım, bu soru ''Neden''. İnsanoğlu hep ''neden'' sorusunu sorarak zorluklara meydan okudu ve kendisine bir yol açtı. Fakat benim değinmek istediğim odak noktası bu değil. Dikkatinizi çekmek istediğim nokta şu: En eski çağlardan günümüze doğru bir yolculuğa çıktığımızda görmekteyiz ki, ilerlemek ve doğru analiz yapabilmek için ''neden'' sorusunun önemi her geçen zaman diliminde daha da arttı. Bu gerçeği  en çok sezdiğimiz alanlardan biri ise ekonomi. Küresel ekonomik birimler arasındaki ilişki, gelişen bilgi teknolojileriyle beraber arttıkça nedensellik ilişkisinin yoğunluğu da arttı. Artık tek yönlü nedensellik ilişkileri değil, çok yönlü nedensellik ilişkileri geçerli. Günümüz küresel sisteminde eskiden hiç olmadığı kadar her şey birbirine bağlı. Bunu ise küresel ekonominin bugünlerdeki hareketliliğinden ve deviniminden anlayabiliriz. Nasıl mı?

GÖRÜNEN KÖY VE KILAVUZ

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomik olay ve süreçlerin en temel kanunu, değişmez ikilisi nedir? Doğru tahmin ettiniz; arz ve talep. Ekonomik olayların gelişim sürecine baktığımızda, tüm mal ve hizmetlerin fiyatlarının arz ve talep kanununa göre şekillendiğini görmekteyiz. Tarihe baktığımızda görmekteyiz ki, piyasa sisteminin olmadığı sosyalist ekonomilerde bile bir noktadan sonra temel arz ve talep yasaları dikkate alınmak zorunda kalmış. Eğer söz konusu olan ''para birimleri'' ise bu temel yasa değişir mi? Elbette hayır. O zaman gelin bu temel yasanın ışığında önümüzdeki dönemde küresel ekonomi nasıl şekillenir inceleyelim.

ABD DOLARI, ALTIN, PETROL VE TÜRKİYE

Tuğberk Çiloğlu

Küresel ekonomideki veri akışı son hız devam ediyor. Bu hafta yine ABD'de, Avrupa'da ve ülkemizde önemli ekonomik veriler açıklandı. Her zaman olduğu gibi açıklanan bu veriler uluslararası finansal akımlara yön verdi. Ayrıca, petrol ve altın fiyatları da verilere bağlı olarak değişmeye devam ediyor. Bu hafta sizlere bu verilerin yanı sıra küresel petrol ve altın piyasalarında yaşanan gelişmelerin ardındaki temel süreçlerden de bahsetmek istiyorum. Haydi başlayalım.

TÜRKİYE, ABD, AVRUPA VE PARASAL GENİŞLEME

Tuğberk Çiloğlu

Bu hafta içerisinde yurtiçinde ve yurtdışında ülkemiz ve dünya ekonomisinin gidişatı bakımından önem arz eden bazı ekonomik veriler açıklandı. Her zaman olduğu gibi, bu veriler birbirleri ile yakından bağlantılı. Bir yerde açıklanan bir veri, başka bir yerde açıklanan verinin içeriğini ve etkisini de belirliyor. Dolayısıyla bu durum bize ekonomik olay ve olguları bütünsel bir bakış açısıyla değerlendirme zorunluluğu getiriyor. Haydi başlayalım.

GALATASARAY VE PRANDELLİ SORUNSALI

Yusuf YEŞİLKAYA

Adnan Polat zamanında hem maddi hem de sportif olarak kötü giden bir Galatasaray'dan sonra,başkanlık seçiminde Galatasaray'ın başına Ünal Aysal başkan olarak seçildi.İlk işlerinden biri Galatasaray tarihine adını büyük harflerle yazdıran Fatih terim'i teknik direktörlüğe geçirmek olan Aysal,takımı da kurumsallaştıracağını açıkladı.Bu doğrultuda planlar yaptı ve ilk başlarda uyguladı.Takım,Fatih Terim önderliğinde ilk sene şampiyon oldu.Terim dönemindeki ikinci sezonda şampiyonluğa ulaştı,şampiyonlar liginde çeyrek final gördü,takıma dünyaca ünlü yıldızlar geldi.Ne oldu ise bu başarılardan sonra oldu.kurumsallacağını söyleyen Ünal Aysal başarıların tadını çıkarırcasına deyim yerindeyse her uzatılan mikrofona konuşmaya başladı.şevki arttıkça konuşma süreleri ve sayıları artmaya başladı.Önce yönetimde değişiklikler yaptı,sonra Fatih Terim ile olaylı bir şekilde ayrılındı.Terim'den sonra takımın başına Mancini getirildi.Mancini takımı ikinci yaptı,juventus ve real madrid'li grupta ikinci olarak bir üst tura çıktı.Sezon başlarken Mancini ile yollar ayrılıp İtalya milli takımından ayrılan Prandelli ile anlaşıldı.Fakat işler iyi gitmedi ve Ünal Aysal yönetimi olağanüstü genel kurula gitti;yeni başkan Duygun Yarsuvat oldu.

YENİ DÖNEM

Tuğberk Çiloğlu

29 Ekim günü bizler Cumhuriyet Bayramını kutlarken, tüm dünya yeni bir döneme girdi. Amerikan Merkez Bankası (Fed) üçüncü, yani son tahvil alım programını sona erdirdi. Fed, bu son programa Eylül 2012'de başlamıştı. Eylül 2012'den Ocak 2013'e kadar Fed her ay piyasalardan 85 milyar dolarlık tahvil alımı yaptı. Ocak 2013'den sonra ise her ay tahvil alımlarını 10'ar milyar dolar azalttı. 29 Ekim itibariyle bu tahvil alımları tamamen bitti. Piyasalar uzun bir süre bu konuyu tartışmıştı. Genelde sorulan soru; tahvil alım programının ne zaman ve nasıl sonlandırılacağı idi. Fed 'in aldığı son kararla beraber, bu soru da cevabını bulmuş oldu.

NEDEN, SONUÇ VE BELİRSİZLİK

Tuğberk Çiloğlu

Dünya tarihine baktığımızda pek çok büyük bilimsel ve teknolojik gelişme, olaylar ve olgular arasındaki neden-sonuç ilişkilerinin tutarlı bir şekilde analiz edilmesi sonucunda ortaya çıktı. Pek çok fiziksel, biyolojik, kimyasal olgu ve olay, bu şekilde aydınlatıldı ve çığır açan keşifler yapıldı. Fakat, konu toplum bilimlerine geldiğinde aynı şeyi söyleyemeyiz. Örneğin, metal bir çubuğu ısıttığınızda, çubuğun genleşmesini beklersiniz. Fakat, sera gazlarıyla dünya gezegenini ısıtırsanız, ekonominin ve toplumun nasıl ve hangi yönde tepki vereceğini tam olarak tahmin edemezsiniz. Gelin, bu durumu günümüzden bazı örneklerle açıklayalım.

CARİ AÇIK,BÜTÇE AÇIĞI,FED VE AVRUPA

Tuğberk Çiloğlu

Bu hafta, yurt içinde ve yurt dışında Türkiye Ekonomisini doğrudan ya da dolaylı olarak etkileyecek olan önemli veriler açıklandı, önemli açıklamalar yapıldı. Açıkçası, önümüzdeki dönemin ekonomik koşullarının yönünü etkileyebilecek olayların temeli bu hafta atıldı. Bu yazıda, bu önemli olaylara değinirken, Türkiye Ekonomisinin yapısal sorunlarıyla ilgili de birkaç söz söylemek istiyorum.

SPORDAN KISA KISA 4

Yusuf  YEŞİLKAYA

ÖNEMLİ VERİLER

Tuğberk Çiloğlu

Bu hafta içerisinde, gerek yurt içinde gerekse yurt dışında önemli ekonomik veriler açıklandı. Bu veriler, Türkiye ve dünya ekonomisinin gidişatı hakkında bize önemli ipuçları veriyor. Gelin, önce yurt içi verilerle başlayalım.

SPORDAN KISA KISA 3

Yusuf  YEŞİLKAYA



Türkiye'de düzenlene Basketbol Kadınlar Dünya Şampiyonasında milli takımımız dünya 4. sü oldu.İlk defa katıldığımız bu organizasyonda iyi bir sonuç.Güçlü rakipleri yenerek geldiğimiz yarı finalde İspanya'ya yenilerek finali kaçırdık.Turnuvanın finalinde ise Abd,İspanya'yı yenerek erkeklerden sonra kadınlarda da dünya şampiyonu oldu.Türkiye'nin oynadığı maçlar ve sonuçları şu şekilde:

KRİTİK DÖNEM

Tuğberk Çiloğlu

Türkiye ekonomisi, dünya ekonomisiyle beraber kritik bir dönemeçten geçmekte. Küresel ekonomide bugün yaşanmakta olan olaylar, Türkiye ekonomisini doğrudan etkilemekte. Üstelik, bundan sonra yaşanması olası majör gelişmeler, ülkemizin ekonomisini doğrudan etkilemeye devam edecek. Gelin, bugün yaşanmakta olan ve ileride yaşanması beklenen bu olaylar neymiş bir göz atalım.

"İMKANSIZ ÜÇLÜ"VE KÜRESEL FİNANS

Tuğberk Çiloğlu

''İmkansız Üçlü'' ya da bir başka adıyla ''üçlü açmaz'', iktisat literatüründe sıkça tartışılan hipotezlerden biridir. Bu konu, teori düzleminde tartışılmakla beraber, küresel olarak günümüzde pratik alanda da önemli bir yer kaplar. Ayrıca, ülkemizi de yakından ilgilendirmektedir. Peki nedir bu ''imkansız üçlü'', neyle ilgilidir? Küresel ekonomiyi, Türkiye ekonomisini nasıl ve hangi kanallarla etkiler? Gelin, analize başlayalım.

SPORDAN KISA KISA 2

Yusuf YEŞİLKAYA


Geçen hafta yazdığım spordan kısa kısa yazısını her hafta yazmaya karar verdim.Her hafta pazartesi günü önemsediğim spor haberlerini burada kısa kısa yorum yaparak sizler sunacağım.

OPSİYON STRATEJİLERİ:PERGELLER VE ÇANAKLAR

Tuğberk Çiloğlu

Finansal bir varlığın fiyatının hem yükselişinden hem de düşüşünden para kazanılabilir mi? Ya da, finansal bir varlığın fiyatının değişmemesi yoluyla para kazanılabilir mi? Bu sorular ilginç, ilginç olduğu kadar da önemli. Hatırlayacağınız üzere, 25 Temmuz 2014 tarihli yazımda opsiyonlardan bahsetmiştim. O günkü yazım opsiyonlara temel bir giriş düzeyindeydi. Bu yazıyı daha iyi anlayıp özümseyebilmeniz için  bahsettiğim yazımı bu yazıyı okumadan önce tekrar okumanızı tavsiye ederim.  Bugün, biraz daha derine ineceğiz ve yukarıda sorduğum sorulara cevap arayacağız. Haydi başlayalım.

SPORDAN KISA KISA

Yusuf YEŞİLKAYA


Geçen hafta spor olaylarından oluşan ve yazma gereği hissettiğim haberlerin kısa bir yorum ile birlikte bilginize sunmak istedim.

TAHVİL:FAİZ VE FİYAT İKİLİSİ

Tuğberk Çiloğlu


(E-mail adreslerim: utugberk@gmail.com, utugberk@hotmail.com)

Ekonomi haberlerinde, finans bültenlerinde en sık geçen konulardan biri, yazının başlığından da anlayacağınız üzere, tahvil. Tahvil, hepimizin bildiği gibi özel sektörün ve kamunun önemli borçlanma araçlarından biri. Eğer bu borçlanmanın vadesi bir yıldan azsa, söz konusu borçlanma aracına, ''bono'' adı veriliyor. Eğer vade bir yıl ve daha uzunsa ''tahvil'' adı veriliyor. Genelde gözlemlediğim şey şu ki; halkımızın çok büyük bir kısmı tahvilin, bononun ne demek olduğunu, neden ve nasıl alınıp satıldığını, bu varlıkların fiyatlarına etki eden faktörlerin neler olduğunu genellikle bilmiyor. Bu yazıdaki amacım, tüm bunları anlamanın, bu konu hakkında mantıksal çıkarımlar yapmanın ne kadar kolay olduğunu göstermek. Haydi başlayalım.

DÖVİZ KURLARINDA"HEDEFİ AŞMA"

Tuğberk Çiloğlu

Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, uluslararası finansal piyasalar, oldukça yüksek hacimli ve değişken piyasalardır. Uluslararası döviz piyasası ise, bu piyasalar içerisinde günlük hacmi en yüksek olan piyasadır. Finansal piyasalarla reel piyasaların, birbirine benzeyen yönleri de vardır, benzemeyen yönleri de. Ve belki de birbirine benzemeyen yönlerinden en önemlisi, iki piyasanın olaylara tepki verme süresi arasındaki farktır. Ne demek istedim? Okumaya devam edelim.

DENGE VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

''Denge'', hepimizin bildiği gibi, herhangi bir şey üzerinde farklı yönlerde uygulanan kuvvetlerin neden olduğu bir durum. Bu, sizlerin de fark edeceği gibi, oldukça geniş bir kavram. Başta fizik olmak üzere, pek çok konuda, pek çok alanda denge kavramından bahsedilebilir. Fakat bugün benim anlatmak istediğim şey, denge kavramıyla, ekonomi arasındaki ilişki. Örneklerle açıkladıkça, bu ilişkinin doğasının, bana ilginç geldiği gibi, sizlere de ilginç geleceğine eminin. Okumaya devam edelim.

ASİMETRİK BİLGİ

Tuğberk Çiloğlu

Bir ülkenin finans sisteminin, para ve sermaye piyasalarının gelişmişliği, etkinliği ne kadar yüksekse, o ülkenin sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişme olasılığı da o kadar yüksek olur. Hepimizin bildiği gibi, finansal piyasaların en önemli görevi, tasarruf fazlası olan ekonomik birimlerden; tasarruf açığı olan ekonomik birimlere fon transferini etkin bir şekilde gerçekleştirebilmektir. Bu transfer, ne kadar etkin, hızlı ve güvenilir bir şekilde gerçekleşirse, yatırımlar da o kadar hızlı ve etkin bir şekilde gelişir ve ülkenin büyümesine katkı sağlar. Fakat ne yazık ki, finansal piyasaların etkin işlemesine engel olan pek çok faktör var. Bu faktörlerden belki de en önemlisi; asimetrik bilgi. Asimetrik bilgi neymiş, neyle ilgiliymiş, gelin hep beraber görelim.

ELMAS MODELİ

Tuğberk Çiloğlu

''Rekabet Üstünlüğü'', belki de ülkelerin kaderinde rol oynayan en önemli faktörlerden biri. Bir ülkenin, rekabet üstünlüğüne sahip olup olmaması, inanın hepimizin sandığından çok daha fazla bugünü ve geleceği şekillendiriyor. Neden mi? Aslında bu gerçeğin farkına varmak çok kolay. Bugün onlarsız yapamadığımız, yanımıza almayı unuttuğumuzda kendimizi dünyadan kopuk hissettiğimiz elektronik aletleri bir düşünelim: Akıllı telefonlar, tabletler, laptop vb. Ya da kendimize şöyle bir soru sorabiliriz: Hastalandığımız zaman kullandığımız ilaçları kim üretiyor? Ya da bugün bilgisayarlarımızda kullandığımız işletim sistemlerini geliştirenler, üretenler kim? Bu örnekleri çoğaltabiliriz. Benim size sormak istediğim şey şu: Neden bazı gelişmiş  ülkeler ( ABD, İngiltere, Japonya, Güney Kore, Almanya vb.) bu üstün nitelikli ürünleri üretmekte daha yetenekli? Onları bu konuda ve daha pek çok konuda dünyanın geri kalanından daha ileri yapan şey ne? İşte, Harvard Üniversitesi'nden Profesör Michael Porter da bu soruyu sormuş ve bazı cevaplar bulmuş. Gelin, hep beraber inceleyelim.

DÖVİZ KURU DEĞİŞİMİ

Tuğberk Çiloğlu

Kuşkusuz, döviz kurları ekonomi dünyasında en çok yer kaplayan konulardan biridir. Bu durumun anlaşılabilir pek çok nedeni vardır. Basit bir örnek vermek gerekirse, tüketiciler gelirlerinin bir kısmını tasarruf ederler ve tasarruflarını değerlendirebilecekleri bir yatırım enstrümanı ararlar. Böyle bir durumda, akla ilk gelen seçeneklerden biri dövizdir. Yada, imalatçı bir şirket, ürünlerinin büyük bir kısmını ihraç etmekteyse, akıllarına ilk gelen soru, döviz kurunun ileride ne olacağıdır. Dövizle borçlanan kişiler ya da kurumlar için de aynısı geçerlidir. Bu yazıdaki amacım, bu kadar önemli olan döviz kurlarının değerindeki değişimi açıklayan teorilerden bazılarını basitçe sizlere açıklamak. Gelin, hep beraber öğrenelim.

MUTLAK DOĞRULAR VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Modern ekonomi biliminin kuruluş tarihi, Adam Smith'in 1776'da yayımladığı ''Ulusların Zenginliği'' kitabına kadar dayanır. Kuruluşundan bugüne kadar ekonomistler, pek çok model ve teori geliştirdiler, halen de geliştiriyorlar. Bu modellerin ve teorilerin en önemli ortak noktası, birbirleriyle çelişiyor olmaları. Bir teorinin siyah dediğine başka bir teori beyaz derken, bir başkası gri diyor. Fakat benim bugün anlatmak istediğim nokta, ekonominin teori kısmı değil, pratik kısmı. Haydi başlayalım.

OPSİYON

Tuğberk Çiloğlu

Finansal sistem, çok boyutlu ve dinamik işleyen bir süreç. Ulusal ve Uluslararası piyasalarda alınıp satılan pek çok finansal enstrüman var. Ülkemizdeki finansal piyasaların derinliğinin, gelişmiş ekonomilere kıyasla oldukça geri kalmış olmasının en önemli nedenlerinden biri de, alınıp satılan bu enstrümanların yeterince bilinmemesi, tanınmaması. Aslında bu, anlaşılması çok kolay olan bir gerçek. Bugün ülkemizde büyük bir çoğunluk, hisse senedi ve döviz ne demek, nasıl alınır satılır biliyor. Fakat ne yazık ki ülke olarak finansal konulardaki bilgi dağarcığımız bunlarla sınırlı. Bugün size, gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan ancak ülkemizde yeterince tanınmayan ''opsiyon''lar hakkında bilgi vermek istiyorum. Haydi başlayalım.

ADALETLİ(!) DÜNYA

YUSUF YEŞİLKAYA

Gençliğimizde adaletli bir dünya hayal ederiz.Herkesin herkesle eşit olduğu,kimsenin hakkının yenmediği bir dünya.Bu uğurda savaşa hazırızdır,adaleti sağlamak,daha iyi yaşam sağlamak birincil görevlerimizdendir.Asiyizdir o yıllarda.Sonra büyürüz,iş hayatına atılır,para kazanırız.Adalet duygumuz körelir.Elimize bir güç geçer,egomuz kabarır,kibre batarız.Adaletli dünya sadce bize ve yakınlarımıza işler.Diğer kimselerin ne yaşadığı umrumuzda değildir artık.İnsanın yaratılışı böyle der geçeriz,insanın yaratılışı bu şekilde olmasa da.

DEĞER YATIRIMI

Tuğberk Çiloğlu

Finansal sistem, bir ekonomideki en önemli unsurlardan biridir. Finans sisteminin doğru çalışması, o ülkenin ekonomik sağlığı için olmazsa olmaz bir koşuldur. Peki ya finansal piyasalar hangi işlevi yerine getirir? Neden ortaya çıkmışlardır? Aslında nedeni çok basittir: Bir ekonomide tasarruf fazlası olan ekonomik birimlerden, tasarruf açığı olan ekonomik birimlere kaynak transferini gerçekleştirirler. Bu nasıl olur? Gelin, hep beraber öğrenelim.

HAYAT

YUSUF YEŞİLKAYA

Türk Dil Kurumu sözlüğünde hayatın birçok tanımı var.Canlı olma durumu,yaşam,hayat biçimi vb.Benim ilgilendiğim konu ise yaşam biçimi ile ilgili.

Bilindiği gibi insanlar doğar,yaşar,ölürler.İnsanların zorlandığı nokta ne doğumdur ne de ölümdür.İnsanların zorlandığı nokta yaşamdır kendi istediği biçimde yaşamak

2008 KRİZİ

Tuğberk Çiloğlu

2008 Krizi... 1929 Krizinden sonra yaşanan en şiddetli ekonomik kriz. Hepimizin bildiği gibi 2008 Krizi gerek dünya, gerekse Türkiye ekonomisinde ciddi dengesizliklere yol açtı, pek çok ekonomiyi derinden sarstı. Kriz nedeniyle pek çok ülkede işsizlik oranları tavan yaparken, ekonomiler ciddi biçimde daraldı. Hisse senedi piyasalarında çok büyük çöküşler görüldü, ABD'de ve Avrupa'da itibarı yüksek, kredi derecelendirme kuruluşlarının en yüksek not verdiği bankalar ya iflas etti yada iflasın eşiğinden döndü. Etkisi bu derece büyük bir kriz neden çıktı? Krizi tetikleyen temel unsur neydi?

TARTIŞMA(!)

YUSUF YEŞİLKAYA


Ülke gündeminin yoğun olduğu bir ülkede yaşıyoruz.Durmadan,her saat başı yeni bir gündem oluşuyor.bu durumun yorumlanması da gerekiyor tabiki.Bu kadar çok olayın yaşandığı bir ülkede,bu kadar çok tartışma programının olması da normal.

Tartışma programlarının olması bir yerde güzel.Anlaşılması zor konularda uzmanlardan yardım almak,onların görüşlerini dinlemek önemli.Ülkemizde her konuda inanılmaz derecede uzman olduğunu varsayarsak,o kadar farklı düşüncenin de olmasını hoş karşılamamız gerekli

İLGİNÇ BİR DURUM

Yusuf   YEŞİLKAYA


Bugün gazeteleri okurken bir haber dikkatimi çekti.YÖK Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Film Tasarımı bölümünü LYS puanı ile almaya başlamış.İşin garip tarafı bu bölüm daha önce genel yetenek sınavı ile alınırken birden LYS puanı ile alınmaya başlaması ve bu kuralın sınavlardan sonra alınması.

TAŞIMA SU VE DEĞİRMEN

Tuğberk Çiloğlu

Ekonomide neler oluyor? Bugünlerde herkes aynı soruyu soruyor. Ekonomi, daha önce de yazdığım gibi oldukça karmaşık bir sistem. Dünyanın bir ucundaki bir olay, dünyanın başka bir ucundaki ülkeyi çok hızlı bir şekilde etkiliyor, pek çok etki birbiriyle çarpışıp yeni etkiler ortaya çıkarıyor. Kısaca ifade etmek gerekirse, ekonomide her şeyin her şeyle bir bağlantısı var. Bu yazılara bakıp gözünüz korkmasın; eğer ekonominin işleyiş mantığını düşünsel olarak anlayabilirseniz, bu ilişkileri anlayıp yorumlayabilmek çok daha kolay olacaktır.

Konuya şöyle bir soruyla başlayabiliriz: Günümüzde Türkiye'nin en temel ekonomik sorunu nedir? Cevabı da hemen verebiliriz: Cari açık. Cari açık sorunsalı neden ve nasıl ortaya çıktı? Gelin bunu tartışalım. Hepimizin bildiği gibi Türkiye Şubat 2001'de çok ciddi bir kriz yaşadı. Krizin etkilerini en basit haliyle anlatmak gerekirse,  kriz sonucunda iç tüketim kelimenin tam anlamıyla çöktü, ekonomi ciddi bir oranda daraldı. Peki bunun sonucunda ne oldu? Ülke olarak yaptığımız ithalat çok ciddi bir miktarda azaldı, dolayısıyla cari açığımız hızla kapandı ve cari fazla bile verdik. Buraya kadar tamam. Lakin, asıl macera bundan sonra başladı.

FORMULA 1

Yusuf  YEŞİLKAYA

Çok para dönmesine rağmen sevdiğim tek spor Formula 1 dir.İster geri kafalı diyin,isterseniz duygusal diyin ama ben sporun içine bu kadar para girmesi taraftarı değilim.Son zamanlarda futbola giren paralar yüzünden uzun zamandır bir maçı 90 dakika izleyemiyorum.Buna dünya kupası da dahil.


Formula 1 farklıydı

REKABET

Tuğberk Çiloğlu

Rekabet. Evet, oldukça basit bir kelime olarak durabilir, ama inanın göründüğü gibi değil. Rekabet,  sosyo-ekonomik sistemin özüdür, mihenk taşıdır. ''Rekabet'' olgusu, bir coğrafyanın, bir ülkenin kaderini çizebilir. Bozuk bir rekabet sistemi bir ülkeyi yok edebilecek güce sahipken, aynı zamanda güzel dizayn edilmiş bir rekabet sistemi aynı ülkeyi oldukça gelişmiş bir düzeye taşıyabilir. Peki, madem rekabet bu kadar önemli, nedir, ne değildir gelin öğrenelim.

CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ

Yusuf  YEŞİLKAYA



Bilindiği üzere 12 Eylül 2010'da yapılan referandum sonrasında cumhurbaşkanı halk oylaması ile  belli olacak.Cumhurbaşkanlığı seçimi 2 aşamadan oluşacak.İlk turda %50+1 oy alan aday seçimi kazanacak.Kimse bu rakama ulaşamazsa ilk turda en çok oy alan iki aday 2. turda bir daha yarışacaklar.

Şimdilik seçime 3 aday ile girilmesi bekleniyor.İktidar partisi kendi adıyla çıkacak,2 güçlü muhalefet partisi çatı aday ile meclisteki son muhalefet partisi ise kendi adayı ile seçime girmeye hazırlanıyor.

CHP ve MHP nin gösterdiği çatı aday ile ilgili CHP içinde oluşan bir ayrım var.Adayı olumlu bulmayanların görüşü özet olarak şöyle:sosyal demokrat parti olarak cumhurbaşkanlığı için bu kökende bir aday belirlemek.Ben de gerçekten böyle olursa acaba CHP seçimi kazanır mı diye geçmiş yıllar seçim sonuçlarına baktım.vaziyet şudur:

"KRİTİK NOKTA" VE EKONOMİ

Tuğberk Çiloğlu

Sizlere Cumhuriyet Gazetesi Bilim Teknoloji ekinde bu hafta yayınlanmış olan çok ilginç bir yazıdan bahsetmek istiyorum. Yazı, biyolojik sistemlerle ilgili. Daha doğrusu bu sistemlerin işleyişiyle ilgili. 'Bunun ekonomiyle ne ilgisi var?' dediğinizi duyar gibiyim. Gelin anlatayım.

FAİZ ORANLARI VE TASARRUF AÇIĞI

Tuğberk Çiloğlu

Faiz oranları ne olmalı? Son dönemlerde en çok tartışılan konulardan biri bu. Faizlerin artması gerektiğini söyleyenlerde var, düşmesi gerektiğini söyleyenlerde. Bu noktada faiz oranları hakkında kendi görüşümü belirtmek istiyorum; faiz oranları artmalıdır. Neden mi?

Konuyu anlatmaya  ülkemizin ortalama büyüme oranlarıyla başlamak istiyorum. Ülkemizin ortalama büyüme oranı yüzde 5'dir. Bu aynı zamanda şunu ifade etmektedir; ülkemizde işsizlik oranlarının artmaması için minimum büyüme oranı yüzde 5 civarıdır. Yüzde 5, aynı zamanda potansiyel büyüme oranımızdır. Buraya kadar tamamsa devamına geçelim.

PİYASALAR VE DENGE

Tuğberk Çiloğlu

Finansal piyasalardaki varlık fiyatları  dengeye gelir mi? İstikrarlı bir denge noktası var mıdır? Bu soruya çok farklı yanıtlar verilebilir, verildi de. İktisat teorisi uzun yıllar bu sorunun cevabını araştırdı, çeşitli kuramlar geliştirdi.

Klasik iktisat teorisine göre piyasalardaki fiyatlar daima denge noktasına doğru ilerler. Teori şöyledir; bir malın fiyatı o malın arzının ve talebinin kesiştiği noktada oluşur. Eğer dengeden sapma olursa, örneğin fiyat olması gereken seviyenin üstünde oluşursa, piyasa bu yanlış fiyatlamayı en kısa sürede düzeltir, fiyat tekrar denge düzeyine döner. Fakat gerçekte böyle mi?

PİYASALAR FORMÜLLERE UYAR MI?

Tuğberk Çiloğlu

Piyasalar matematiksel formüllere göre hareket eder mi? Bu sorunun cevabını arayacağız. Önceki yazımda iktisadi davranışın açıklanmasında matematiksel modellerin kullanılmasının ne kadar gerçekçi olacağını tartışmıştık. Şimdi ise sorduğumuz soru çok daha kritik; bu modellerle finansal piyasalarda yatırım yapılırsa sonuç ne olur?

Sizlere Long Term Capital Management (LTCM) isimli bir hedge fonun hikayesini anlatmak istiyorum. LTCM, ekonomik davranışın matematiksel modellerle açıklanamayacağını bize defalarca kanıtlayan örnek vakalardan sadece biridir.

KANADA GRAND PRİX ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

   Yusuf YEŞİLKAYA



    Kanada GP'sini büyük umutlarla beklemiştim.Yarış olarak beklediğime değdi ama takım olarak pek sevindirici olmadı.Öncelikle yeni güncellemelerle geleceğini söyleyen Ferrari yeni güncellemelerini getirmiş ama kullanamamış,takım en hızlı 4.otomobile sahip olmaktan öteye gidememiştir.Yine de diğer yarışları bir umut içinde beklemekteyim.

EKONOMİ NEDİR?

Tuğberk Çiloğlu, 7 Haziran 2014, Cumartesi.


Ekonomi nedir? Yaygın tanımını yaparsak sınırsız ihtiyaçların sınırlı kaynaklarla nasıl karşılanacağını araştıran bir bilimdir. Günümüz ana akım iktisat öğretisinin bağlı olduğu tanım bu. Fakat her şey bu kadar basit mi? Bence değil. Ekonomi, kaynak ve ihtiyaç ikilemine sığdırılamayacak kadar geniş ve önemli bir alandır.


Bugüne kadarki ana akım iktisat öğretisine baktığımız zaman görüyoruz ki ekonomi hep diğer sosyal bilimlerden soyutlanmaya çalışılmış, ekonomiyi toplumdan, politikadan, kültürden, psikolojiden soyutlayan matematiksel modeller geliştirilmiş. Fakat bu matematiksel modeller ne kadar gerçek hayatla uyum gösteriyor? Matematiksel modellerin dayandığı varsayımlar ne kadar anlamlı ve gerçekçi? Buna pek dikkat edilmemiş. Bu matematiksel modeller kendi kendini kanıtlamaktan öteye gidememiştir.


Peki o zaman ekonomi nedir?